AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA JAKO ISTOTNY ELEMENT PROFILAKTYKI I LECZENIA ZESPOŁU METABOLICZNEGO

Автор(и)

  • I. Mirska
  • P. Kreft
  • D. W. Skalski
  • O. Rybak
  • D. Kowalski
  • V. Dyachuk

DOI:

https://doi.org/10.32782/2522-1795.2023.14.19

Ключові слова:

aktywność fizyczna, zespół metaboliczny, zdrowie.

Анотація

Aktywność fizyczna to, obok zbilansowanej diety, główny element zdrowego stylu życia. Regularnie uprawiany sport, adekwatnie do wieku i stanu zdrowia wywiera korzystny wpływ na funkcjonowanie całego organizmu. Aktywność fizyczna chroni mięsień serca, pozwala walczyć z nadwagą i otyłością, poprawia czynność układu oddechowego, korzystnie wpływa na kondycję psychiczną. Definicja zespołu metabolicznego jest na tyle prosta, że każdy we własnym zakresie jest w stanie postawić́ prawidłową diagnozę̨ po wykonaniu odpowiednich badań. Do ich przeprowadzenia w szczególności należy zachęcić́ osoby z nadwagą i otyłością, u których wykonywane okazjonalnie pomiary ciśnienia tętniczego krwi przeraczają podane dla zespołu metabolicznego wartości – i u których, wśród najbliższej rodziny, stwierdza się zachorowanie na cukrzycę, chorobę niedokrwienną serca lub przebyty udar mózgu. Aby nie przeoczyć żadnego z elementów „układanki”, jaką stanowi zespół metaboliczny, najwłaściwszą decyzją, w razie najmniejszych wątpliwości, jest wizyta u lekarza pierwszego kontaktu. Według szeregu badań przeprowadzonych w różnych populacjach, przy wykorzystaniu różnych kryteriów rozpoznawania, zespół metaboliczny stwierdzono u 20% dorosłych Polaków i 4,2% do 9,6% populacji dzieci i młodzieży. Występowanie zespołu metabolicznego wyraźnie wiąże się z występowaniem otyłości brzusznej. Tak duże rozpowszechnienie tego zaburzenia stanowi duży problem dla zdrowia publicznego. Zapobieganie wystąpieniu zespołu metabolicznego w młodym wieku obejmuje prawidłowe żywienie, propagowanie modelu żywienia typu śródziemnomorskiego, propagowanie dużej aktynowości fizycznej. Wprowadzenie tych działań na skalę populacyjną wymaga szerokich działań̃ edukacyjnych skierowanych do wszystkich grup populacyjnych, a zwłaszcza do rodziców, potencjalnych matek, do dzieci i młodzieży.

Посилання

Alberti K.G.M.M, Robert H. Eckel, Scott M. Grundy, Paul Z. Zimmet, James I. Cleeman, Karen A. Donato, Jean-Charles Fruchart, W. Philip T. James, Catherine M. Loria, Sidney C. Smith. (2009). Harmonizing the Metabolic Syndrome, A Joint Interim Statement of the International Diabetes Federation Task Force on Epidemiology and Prevention; National Heart, Lung, and Blood Institute; American Heart Association; World Heart Federation; International Atherosclerosis Society; and International Association for the Study of Obesity.

Alberti KG, Zimmet P, Shaw J. (2006). Metabolic syndrome – a new world-wide definition. A Consensus Statement from the International Diabetes Federation.

Alberti KGMM, Aschner P., Assal J-P, Groop L., Jervell J., Kanazawa Y., Keen H., Klein R., Mbanya J-C., McCarty D., Motala A., Pan X-R., Ramachandran A., Samad N., Unwin N., Vardi P., Zimmet PZ. (1999). World Health Organization. Definition, Diagnosis and Classification of Diabetes Mellitus and Its Complications: Report of a WHO Consultation. Geneva.

Andrieieva O., Maltsev D., Kashuba V., Grygus I., Zaharina E., Vindyk A., Skalski D., Hutsman S. (2022). The Correlation between the Level of Health-Improving and Recreational Physical Activity and Family Well-Being. Physical Education Theory and Methodology, 22(3s), 94-101.

Brytek-Matera A. (2021). Psychodietetyka. PZWL.

Czarnecki D., Skalski D.W., Kowalski D., Vynogradskyi B., Grygus I. (2022). Aktywność fizyczna seniorów warunkiem zdrowia i dobrej jakości życia. Rehabilitation & recreation. 12. 105-112. https://doi.org/10.32782/2522-1795.2 022.12.15

Diachenko-Bohun M., Hrytsai N., Grynova M., Grygus I., Skaliy A., Hagner-Derengowska M., Napierała M., Muszkieta R., Zukow W. (2020). Historical Retrospective of the Development of Scientific Approaches to Health-Saving Activity in Society. International Journal of Applied Exercise Physiology, 9(1), 31-38. http://www.ijaep.com/index.php/IJAE/ article/view/692

Diachenko-Bohun M., Rybalko L., Grygus I., Zukow W. (2019). Health Preserving Educational Environment in the Condition for Information Technologies. Journal of History Culture and Art Research. 8(2), 93-101. doi:http://dx.doi. org/10.7596/taksad.v8i2.2075

Diachenko-Bohun, M., Hrytsai, N., Grynova, M., Grygus, I., Muszkieta, R., Napierała, M., Zukow, W. (2019). Characteristics of Healthbreakers in the Conditions of Realization of Health-Safety Technologies in Education Structures. International Journal of Applied Exercise Physiology, 8(3.1), 1-8.

Diachenko-Bohun, M., Hrytsai, N., Grynova, M., Grygus I., Zukow W. (2019). The readiness formation of future biology teachers for healthcare- safety technologies realization in professional activity. Education and Information Technologies. 24(1), 679-691. https://doi.org/10.1007/ s10639-018-9799-y

Drygas W., Bielecki W., Kozakiewicz K., Pająk A., Piotrowski W., Tykarski A., Wyrzykowski B., Zdrojewski T. (2015). Wieloośrodkowe Ogólnopolskie Badanie Stanu Zdrowia Ludności (WOBASZ II).

Gawęcki J., Grzymisławski M. (red.). (2012). Żywienie człowieka zdrowego i chorego. Wydawnictwo Naukowe PWN.

Grygus, I., Chovpylo, M., Ortenburger, D. (2018). Role of Physical Activity in the Process of Physical Rehabilitation of Pregnancy. Physical Education, Sports and Health Culture in Modern Society. (2(42), 102-110. https://doi.org/ 10.29038/2220-7481-2018-02-102-110

Gylling H. (2014). Plant sterols and plant stanols in the management of dyslipidemia and prevention of cardiovascular disease. Atherosclerosis. 232(2):346-60.

Hrytsai N., Trokhymchuk I., Diachenko- Bohun M., Grygus I., Muszkieta R., Napierała M., Hagner-Derengowska M., Ostrowska M., Smoleńska O., Zukow W. (2020). The Formation of System of Knowledge about Oncology Diseases and Their Prevention of Future Biologists. International Journal of Applied Exercise Physiology. 9 (4): 6-11. http://www.ijaep.com/index. php/IJAE/issue/view/30

Jarosz M., Rychlik E., Stoś K., Charzewska J. (red.). (2021). Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny.

Kalinowski P., Mianowana M. (2016). Zespół metaboliczny cz. II. Epidemiologia zespołu metabolicznego w Polsce i na świecie. Journal of Education, Health and Sport. 6(4):466-480. DOI:10.5281/zenodo.50681

Kramkowska M., Czyżewska K. (2014). Zespół metaboliczny – historia, definicje, kontrowersje. Zakład Biologii Chorób Cywilizacyjnych Katedry Chemii i Biochemii Klinicznej, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu.

Lavrin G.Z., Sereda I.O., Kuczer T.V., Grygus I.M., Zukow W. (2019). The Results of Student’s Survey on Models of Physical Education in Universities and Motivations to Encourage for Active Participation in Physical Education. International Journal of Applied Exercise Physiology. VOL. 8 (2). 140-143.

Lewis A. Grossman. (2008). Food, Drugs, and Droods: A Historical Consideration of Definitions and Categories in American Food and Drug Law, 93 Cornell L. Rev. 1091.

Maltsev D., Andrieieva O., Kashuba V., Yarmak O., Dobrodub E., Grygus I., Prusik K. (2022). Assessment of the Quality of Active Family Leisure. Physical Education Theory and Methodology, 22(3), 386-392. https://doi. org/10.17309/tmfv.2022.3.13

Momot O., Diachenko-Bohun M., Hrytsai N., Grygus I., Stankiewicz B., Skaliy A., Hagner-Derengowska M., Napierala M., Muszkieta R., Ostrowska M., Zukow W. (2020). Creation of a Healthcare Environment at a Higher Educational Institution. Journal of Physical Education and Sport, Vol 20 (Supplement issue 2), 975–981.

Ostrowska (red.). (2018). Diagnostyka laboratoryjna w dietetyce. PZWL.169-171.

Pacholczyk M., Ferenc T., Kowalski J. (2008). The metabolic syndrome. Definitions and diagnostic criteria for its identification. Postepy Hig Med Dosw. 16;62:530-42.

Petruk L., Grygus I. (2019). The influence of physical exercises on physical development and physical preparedness of the first year female students. Sport i Turystyka. Środkowoeuropejskie Czasopismo Naukowe, 2, 3, 97–105.

Savliuk S., Kashuba V., Romanova V., Afanasiev S., Goncharova N., Grygus I., Gotowski R., Vypasniak I., Panchuk A. (2020). Implementation of the Algorithm for Corrective and Preventive Measures in the Process of Adaptive Physical Education of Pupils with Special Needs. Teorìâ Ta Metodika Fìzičnogo Vihovannâ, 20(1), 4-11. https://doi.org/10.17309/ tmfv.2020.1.01

Skalski D., Lizakowski P., Nesterchuk N., Grygus I. (2018). Klasowe i warstwowe uwarunkowania uczestnictwa w sporcie a edukacja zdrowotna. Rehabilitation & recreation. 3. 132-138.

Taraszewska A. (2021). Nadwaga i otyłość u dzieci i młodzieży. NCEŻ.

Włodarek D., Lange E., Kozłowska L., Głąbska D. (2015). Dietoterapia. Pzwl. 2575.

World Health Organization. 2016.

Zabolotna O., Skalski D., Formela M., Kowalski D., Nesterchuk N., Grygus I. (2019). Rodzina a kultura fizyczna. Socjologiczne aspekty rodziny w kontekście edukacji zdrowotnej. Rehabilitation & recreation. 4. 37-48.

##submission.downloads##

Опубліковано

2023-04-19

Як цитувати

Mirska, I., Kreft, P., Skalski, D. W., Rybak, O., Kowalski, D., & Dyachuk, V. (2023). AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA JAKO ISTOTNY ELEMENT PROFILAKTYKI I LECZENIA ZESPOŁU METABOLICZNEGO. Rehabilitation and Recreation, (14), 164–169. https://doi.org/10.32782/2522-1795.2023.14.19

Номер

Розділ

ЗДОРОВ’Я ЛЮДИНИ, ФІТНЕС І РЕКРЕАЦІЯ, ФІЗИЧНЕ ВИХОВАННЯ РІЗНИХ ГРУП НАСЕЛЕННЯ

Статті цього автора (авторів), які найбільше читають

1 2 3 > >>