KONTROLA ZACHOWAŃ AGRESYWNYCH I POZIOM AGRESJI WŚRÓD MŁODZIEŻY W SZKOLE ŚREDNIEJ

Abstrakt

Agresja w obecnych czasach jest zjawiskiem tak powszechnym, iż każdy z nas spotyka się z nią w swo-im codziennym życiu. Czy to w domu, czy na ulicy, w parku, czy w szkole agresja coraz intensywniej roz-tacza swoje kręgi zarówno wśród ludzi dorosłych, jak i wśród dzieci i młodzieży. Coraz częściej jesteśmyświadkami brutalnych zachowań, słyszymy ciągłe przekleństwa, a wulgarne wyzwiska stają się dla ludzi“chlebem powszednim”. Agresja i przemoc to zjawiska, którym poświęca się coraz więcej uwagi, zarów-no w pracach naukowych jak i w środkach masowego przekazu. Nie ma dnia, żebyśmy nie przeczytaliw gazecie, lub nie usłyszeli w telewizji o akcie przemocy. Ma to związek z ogromem skali i drastycznościątego zjawiska. Agresja i przemoc stanowią jeden z bardziej niepokojących problemów. Z przyczyn oczy-wistych zjawisko to budzi duże zaniepokojenie społeczne. Ciągle wzrasta liczba młodych ludzi, którzy sta-ją się agresywni, a jeszcze częściej słyszy się o ofiarach przemocy. Obecne czasy doprowadziły do tego, żeprzemoc staje się środkiem dotarcia do zamierzonych celów. Świadomość problemu agresji mają jedynieofiary i osoby zagrożone nią. Skala zjawiska agresji stale wzrasta, a ilość wykroczeń dokonywanych przezuczniów bije na alarm. W polskiej szkole problem przemocy staje się coraz poważniejszy. Częste są przy-padki agresji nie tylko wśród uczniów, ale także w stosunku do nauczycieli. W szkołach narasta poczuciebezradności wobec agresji i przemocy. Zasada współpracy i wzajemnej pomocy została zastąpiona zasadądominacji, wymuszenia i siły. Prowokacyjne zachowania uczniów, nadpobudliwość ruchowa, niezdolnośćdo koncentracji i niechęć do zdobywania wiedzy sprawiają, że nauczanie stało się niezwykle trudne. Corazczęściej pojawiają się przypadki ignorowania poleceń nauczyciela, ośmieszania dorosłych, wandalizmu.Uczniowie rozgrywają swoistą walkę z nauczycielami, a także ze swoimi kolegami. Powstaje komunikacjaoparta na zdobywaniu przewagi i wymuszeniu uległości. Korytarz szkolny stał się areną niepożądanychzachowań. Przemoc słowna: wulgaryzmy, przekleństwa, wyzwiska padają zarówno z ust chłopców jaki dziewcząt. Bardzo często obserwuje się przemoc fizyczną – zabieranie przedmiotów, bójki, popychania.Częstym zjawiskiem jest wykorzystywanie przez starsze roczniki młodszych uczniów. Obecnie licznewyniki badań naukowych wskazują na przyczyny agresji w trzech obszarach: genetycznym, biochemicz-nym i środowiskowym. Liczne grono badaczy praktycznie na całym świecie prowadzi aktualnie badania,które można byłoby określić jako poszukiwania genu agresji. W toku tych badań pod koniec lat sześćdzie-siątych naszego wieku naukowcy wpadli na interesujący trop, którym miał być dodatkowy chromosom Y,którego obecność wykryto u 3 % mężczyzn przebywających w więziennych szpitalach psychiatrycznych.Ponieważ była to częstotliwość znacznie przekraczająca przeciętną w całym społeczeństwie, podwójnychromosom Y uznany został przez niektórych naukowców za oznakę agresywnej osobowości. Sytuacjauległa zmianie, gdy szersze badania dowiodły, że większość jego nosicieli to spokojni ludzie nie wyka-zujący żadnych szczególnie agresywnych skłonności. W dalszym ciągu prowadzone są badania mająceokreślić wpływ genów na poziom agresji i być może ostatnie badania i sukcesy naukowców na drodzepoznania ludzkiego DNA przyniosą w tym zakresie bardziej precyzyjne rezultaty.